Forum Samorządowe Porozumienia Gowina o przyszłości gmin i powiatów
Podziel się
1
• Samorządowcy wskazali najbardziej nurtujące ich problemy, m.in.: subwencji oświatowej, łączenia gmin otaczających miasta i przyłączania ich do aglomeracji, dróg lokalnych oraz ograniczeń samodzielności samorządów.
• Do samorządów, podobnie jak to jest w gospodarce, należałoby wprowadzić zasadę, że co nie jest zabronione, jest dozwolone. Zapisy prawa powinny uwzględniać większą samodzielność samorządów.
• Samorządowców martwi także to, co się dzieje z gminami „obwarzankowymi”, planowaniem przestrzennym i możliwością rozwoju miast.
Ponad stu dwudziestu samorządowców, wójtów, burmistrzów, prezydentów, radnych wszystkich szczebli oraz ekspertów, członków i sympatyków partii Porozumienie dyskutowało 19 kwietnia w Sejmie podczas Forum Samorządowego, zorganizowanego przez Radę Samorządową tej partii o kondycji i przyszłości samorządów.
- Uważamy, że trzeba wzmacniać kompetencje samorządu, kierując się zresztą właściwą naszej konstytucji zasadą pomocniczości - im więcej władzy jak najbliżej obywateli, tym lepiej dla Polski, dlatego Porozumienie będzie konsekwentnie wspierać ideę samorządności, jak i konkretne formy funkcjonowania samorządów - mówił wicepremier Jarosław Gowin, szef Porozumienia.
Wskazywano najbardziej nurtujące problemy, dotyczące subwencji oświatowej, która jest jednym z największych wyzwań, jakie stoją przed samorządami, problemów łączenia gmin otaczających miasta i przyłączania ich do aglomeracji, dróg samorządowych czy ograniczeń ich samodzielności.
Jest tak, jak było
- Historia subwencji oświatowej ma charakter dynamiczny – przekonywał PortalSamorzadowy.pl Włodzimierz Tomaszewski, samorządowiec, były wiceprezydent Łodzi. – Gminy, niestety, nie przejęły szkół od razu po zmianach ustrojowych w 1990 r. Kiedy do tego wreszcie doszło w 1996 r., subwencja oświatowa była na poziomie, który nie uwzględniał w ogóle kosztów związanych z utrzymaniem szkół, ich remontami i innymi inwestycjami. W niektórych wypadkach subwencja nie pokrywała nawet wydatków na płace dla nauczycieli - wyjaśniał Tomaszewski.
Tak jest do dziś. Od początku wysokość subwencji oświatowej budziła spory i gorące debaty. Także obecnie subwencja oświatowa w dużych miastach, ale też w małych gminach, nie pokrywa wszystkich wydatków, w niektórych przypadkach nawet płacowych.
– Warto może pomyśleć, by ustanowić coś takiego, jak minimum subwencji w takiej wysokości, aby pokrywała nie tylko wydatki płacowe w szkołach, ale zawierała też komponent finansowy na ich utrzymanie i remonty. Pieniądze na inwestycje w oświacie też przecież służą rozwojowi gospodarki – podkreślał wiceprezydent Łodzi.
Więcej samodzielności
Twierdził, że do samorządów, podobnie jak to jest w gospodarce, należałoby wprowadzić zasadę, że co nie jest zabronione, jest dozwolone.
- Jeżeli samorząd chce podejmować przedsięwzięcia, które jak uważa, są korzystne dla lokalnej społeczności, mimo że ustawy nie określają sposobów ich realizacji, to powinien móc to robić. Zasada, o której wspomniałem, powinna obowiązywać również ustawowo w samorządzie - twierdził wiceprezydent Tomaszewski.
- Tymczasem organy nadzoru w takich wypadkach interpretowały te działania jako niezgodne z prawem, twierdząc, że samorządy mogą podejmować tylko te działania, które są opisane w ustawach. Ograniczało to ich działania. Zapisy prawa natomiast powinny uwzględniać większą samodzielność samorządów – dodaje wiceprezydent.
Problemy z gminami „obwarzankowymi”
Jego zdaniem warto też uregulować stosunki miedzy miastem a otaczającymi je gminami, żeby wpływało to na rozwój i współpracę. To, co się dzieje z gminami „obwarzankowymi”, planowaniem przestrzennym i możliwością rozwoju miast, martwi także Grzegorza Sapińskiego, prezydent Kalisza.
- Trzeba się pochylić nad gminami i powiatami „obwarzankowymi”, które w tej chwili są za słabe, by przejąć obowiązki i realizować realny program na terenie gminy - usłyszeliśmy od Adama Banaszaka, wiceprzewodniczącego Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego.
- Należy zastanowić się, w jaki sposób rozwiązać ten problem. Trzeba mocnego wsparcia dla dobrowolnego łączenia się gmin, ale trzeba rozważać kwestie, w jaki sposób gminy te zagospodarować. Gminy często są za słabe i za małe, by podołać tym zadaniom. Stąd dyskusja, jak to zmienić, zachowując przy tym podmiotowość dotychczasowych gmin. Pozytywnym efektem tych zmian byłoby znaczne zmniejszenie radnych, urzędników, departamentów.
- Złym pomysłem jest łączenie gmin z miastami wbrew ich woli. Z drugiej strony nazywanie terenów podmiejskich wsią jest fikcją. Dobrym rozwiązaniem jest przyjrzenie się ich funkcjonowania z udziałem lokalnych społeczeństw, dołączenie ich obszaru do gmin przyległych bądź włączenie do miast. Rozpoczynamy o tym dyskusje – podkreślał Grzegorz Sapiński, prezydent Kalisza.
Czytaj też: Gminy i miasta zmieniają granice. Szczególnie przed wyborami
Powiaty są, ale jakby ich nie było
Problem, który również wymaga, by się nad nim pochylić, to przyszłość powiatów.
- Dziś upowszechnia się opinia, że przy obecnych kompetencjach powiaty są strukturą na wpół funkcjonalną. W jaką więc stronę powinny iść zmiany? Czy należy wzmacniać gminy, jak chce wyraźna większość samorządowców, czy też wzmacniać powiat? Najgorsze byłoby utrzymanie status quo, bowiem jest ono wyraźnie dysfunkcjonalne - mówił prezydent Tomaszewski.
- Poruszaliśmy kwestie funkcjonalnego rozszerzania terenów miejskich. W tym momencie to własności Skarbu Państwa. To kwestia dotycząca wielu terenów w Polsce. Przez to miasto nie może się rozwijać. Dopóki jest to własność Skarbu Państwa nie można na tym gruncie realizować istotnych społecznie inwestycji – mówił Adam Banaszak. - Wiele miejsca w dyskusji poświęcono także finansowemu wsparciu dróg lokalnych i powiatowych oraz programowi taniego kredytu, jeśli chodzi o drogi wojewódzkie.
Kwestie przeznaczenia terenów na parki, miejsc wspólnego przebywania mieszkańców powinny być traktowane spójne, jako własności agend centralnych i Skarbu Państwa oraz samorządu, traktowanego jako organ, który realizuje zadania centralne - tłumaczył wiceprzewodniczący Banaszak.
Czytaj też: Związek Powiatów Polskich: My jesteśmy chłopcy do bicia i do roboty
Za dużo radnych
Z kolej Jacek Ozdoba, radny dzielnicy Mokotów, przypomniał, że podczas dyskusji samorządowcy zwrócili uwagę na zbyt dużą liczbę radnych w naszych miastach, w porównaniu z innymi krajami Europy. Szczególnym tego przykładem jest Warszawa, gdzie jest 470 radnych (stołeczna rad plus rady dzielnic), wyjątkowo dużo, w porównaniu do innych podobnych metropolii. W Berlinie jest ich stu, w Nowym Jorku 51, a w Los Angeles - 15.
- Zwróciliśmy uwagę, że w Warszawie jest za dużo radnych – mówił Jacek Ozdoba. - Porównywaliśmy to z innymi krajami europejskimi. Okazało się, że obecnie obowiązująca ustawa warszawska jest nieudolna i należałoby ją zmienić, rozważyć, czy jest potrzebna ustawa specjalna, jeśli tak, to powinny tam się znaleźć zapisy, w jaki sposób i w jakim zakresie mają funkcjonować dzielnice. Byliśmy zgodni, że obecny kształt samorządu stolicy jest mało wydajny.
Czytaj też: Kto może kandydować w wyborach do rad gmin, powiatów i sejmików?
Między wójtem, radą i parlamentarzystami
Samorządowcy podkreślali, że podczas Forum rozmawiali przede wszystkim o samorządowej codzienności, która często utrudnia realizowanie przedsięwzięć. Zmiana tej sytuacji pozwoliłaby na znaczniejsze korzystanie ze wzrostu gospodarczego przez społeczności lokalne. - Niestety, bywa i tak, że często z rzeczy małych rodzą się duże problemy – podkreślał prezydent Sapiński.
Takim przykładem jest odwieczny konflikt miedzy wójtem a radą i między samorządem a parlamentarzystami. - W Kaliszu mamy 200 mln zł na inwestycje, z czego radni blokują 50 mln, ponieważ nie chcą podjąć uchwały, w jakich transzach mają być emitowane obligacje. Nie możemy tych pieniędzy zainwestować – opowiadał prezydent Sapiński. - Burmistrz czy prezydent miasta nie mogą być zakładnikami radnych - dodaje.
Czytaj też: Absolutorium musi zniknąć? Prezydent nie jest zakładnikiem radnych
Uważa też, że parlamentarzyści patrzą na samorządy, jakby to były twory z innego świata. - A przecież gdyby nie samorządy, które przerabiają miliardy złotych, jakby dziś wyglądała nasza Polska? – pytał retorycznie Sapiński.
Potrzebny nowy pogram
Adam Banaszak, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego, w rozmowie z naszym portalem podkreślał, że reforma samorządowa się udała, ale po dwudziestu latach wymaga korekty.
- Chcieliby zbudować taki program, który poprawiałby działanie samorządu, byłby dobrym programem merytorycznym, który będzie odpowiadał na pytania, czego samorządy najbardziej potrzebują, czego oczekują ze strony władz centralnych, gdzie trzeba im pomóc, a gdzie wystarczy tylko nie przeszkadzać, jak ma wyglądać prawo, które miałoby wesprzeć samorządy. Program, który służyłby samorządom przez długie lata – przekonywał wiceprzewodniczący Banaszak.
Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.
Obserwuj nas w Google News
KOMENTARZE (1)