XVI Europejski Kongres Gospodarczy

Transform today, change tomorrow. Transformacja dla przyszłości.

7-9 MAJA 2024 • MIĘDZYNARODOWE CENTRUM KONGRESOWE W KATOWICACH

  • 18 dni
  • 21 godz
  • 12 min
  • 31 sek

Paweł Szefernaker chce wracać do sprawy RIO

  • Michał Wroński
  • Opublikowano: 4 czerwca 2018 - 06:25 | Zaktualizowano: 4 czerwca 2018 - 12:18
O pierwszej w Polsce likwidacji gminy, kolejnym podejściu do reformy regionalnych izb obrachunkowych oraz obniżce wynagrodzeń wójtów, burmistrzów i prezydentów miast rozmawiamy z Pawłem Szefernakerem, sekretarzem stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, a także pełnomocnikiem rządu do spraw współpracy z samorządem terytorialnym.
  • - Niezbędne są większe kompetencje dla regionalnych izb obrachunkowych – mówi Paweł Szefernaker. Jak tłumaczy, izby powinny mieć "realne narzędzia do tego, by móc kontrolować zadłużone samorządy".
  • - Nie ma naszej zgody na to, żeby samorządy się zadłużały i szły drogą Ostrowic – podkreśla pełnomocnik rządu do spraw współpracy z samorządem terytorialnym. Znajdujące się w woj. zachodniopomorskim Ostrowice znikną z mapy Polski 1 stycznia z powodu olbrzymiego zadłużenia.
  • - W przyszłości, gdy przeciętne pensje będą rosły tak dynamicznie, jak ma to miejsce od dwóch lat, to i samorządowcy będą mogli liczyć na wyższe wynagrodzenia – prognozuje Paweł Szefernaker.

Od 1 stycznia 2019 roku z mapy Polski ma zniknąć gmina Ostrowice. To już przesądzone?

- Staraliśmy się zrobić wszystko, by móc uratować tę gminę, by nie doszło do pierwszego takiego przypadku w Polsce. Sytuacja była jednak wyjątkowa, a przy tym determinowana przez wiele czynników.

Musieliśmy szybko zaproponować rozwiązania, ponieważ dług gminy rósł lawinowo, a upływający czas grał na niekorzyść wszystkich stron, przede wszystkim mieszkańców Ostrowic.

Zaproponowaliśmy więc specustawę i projekt ten jest obecnie konsultowany. Cieszę się, że pozytywnie został zaopiniowany przez Komisję Wspólną Rządu i Samorządu Terytorialnego. Jeżeli proces legislacyjny przebiegnie zgodnie z przyjętym harmonogramem, to gmina przestanie istnieć od 2019 r. To incydentalne rozwiązanie w skali kraju, ale myślę, że najlepsze, jakie może w tym przypadku być.

To będzie specustawa tylko dla tej jednej, konkretnej sytuacji, czy będzie to rozwiązanie, z którego w przyszłości będą mogły korzystać inne gminy, gdyby kiedyś jeszcze jakaś znalazła się u progu bankructwa?

- To jest ustawa o szczególnych rozwiązaniach dla Ostrowic, które przez lata był patologicznie zarządzane. Chcielibyśmy, aby to był incydent, który więcej się nie powtórzy.

Czytaj: Drawsko Pomorskie nie chce spłacać długów Ostrowic. Samorząd zaskoczony postawą wojewody

Tego nigdy nie można być pewnym. Nie tylko Ostrowice borykały się z dużymi trudnościami finansowymi.

- Ostrowice mają jednak szczególny charakter. Gmina ma ponad 400 proc. zadłużenia w stosunku do swoich dochodów, co jest największym procentowo zadłużeniem w Polsce.

Lawinowo rosnące zadłużenie, dwa niezrealizowane plany naprawcze, a także fakt, że gmina leży na terenie po PGR-ach i niemal 100 proc. jej powierzchni to obszar Natura2000, to wszystko sprawia, że potrzebne jest tam specjalne rozwiązanie.

Dążymy generalnie do tego, by wprowadzać plany naprawcze tam, gdzie one mogą być realizowane. I one w wielu samorządach się sprawdzają.

Czytaj: Dochody własne samorządów: po 2020 r. będzie problem

Kto teraz spłaci długi Ostrowic? Rozumiem, że Skarb Państwa?

- Przede wszystkim Skarb Państwa przejmie zobowiązania Ostrowic. Obciążanie nimi gmin, które przejmą Ostrowice, mogłoby tylko pogłębić kryzys tam na miejscu. Dlatego uważam, że państwo ma obowiązek zareagować.

Chcemy, żeby państwo z wierzycielami gminy ustaliło, jaki jest realny jej dług i żeby poprowadziło proces weryfikacji tych zobowiązań. Samorząd nie poradziłby sobie z tym. Dlatego też państwo - w ramach zasady pomocniczości - ma obowiązek włączyć się w ten proces. I dlatego właśnie państwo użyje takich narzędzi, które posiada. 

Przedstawicielem państwa jest w tym konkretnym przypadku wojewoda zachodniopomorski, mający też wsparcie Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa po to, by zweryfikować, czy ten patologicznie funkcjonujący samorząd podejmował zobowiązania zgodnie z prawem i zasadami określającymi, jak można się zapożyczać.

Musimy to wszystko sprawdzić i jestem przekonany, że w ramach tych postępowań będą także daleko idące ugody, które spowodują, że dług nie będzie tak duży, jak dziś mówimy. Potrzebne było jednak specjalne narzędzie ustawowe, bo w myśl obecnie obowiązujących przepisów, nie ma możliwości rozwiązania tej patologicznej sytuacji.

Czytaj: Podatek od osób fizycznych, PIT: Oto najbogatsze i najbiedniejsze gminy w Polsce

Zatem 1 stycznia gmina Ostrowice znika, ale po drodze, w listopadzie, mamy wybory samorządowe. Na kilka tygodni mieszkańcy wybiorą sobie nowych radnych i wójta?

- Proponujemy, aby do końca roku została przedłużona kadencja organów w gminach, które przejmą obszar Ostrowic. Wybory natomiast odbywałyby się już do organów gmin w ich nowym kształcie. Ta propozycja będzie jeszcze konsultowana z Państwową Komisją Wyborczą.

Czytaj: Była skarbnik i wójt Ostrowic z oskarżeniami. Prokuratura zakończyła śledztwo

Czyli zakładając, że teren Ostrowic zostałby przejęty przez gminy Złocieniec i Drawsko Pomorskie, to tamtejsze rady w obecnym kształcie działałyby do 31 grudnia?

- Właśnie tak.

Kiedy jednak miałyby się odbyć wybory do rad powiększonych już gmin?

- W październiku, tak jak w całym kraju, m.in. także dlatego, by nie zwiększać kosztów.

To będzie wymagało chyba jakiś korekt, chociażby w zakresie dokonanego już podziału tych gmin na okręgi wyborcze?

- Przewidujemy konsultacje w tej sprawie z Państwową Komisją Wyborczą i Krajowym Biurem Wyborczym. Proponujemy, żeby ten podział został ustanowiony przez komisarza wyborczego. W myśl nowych przepisów podział na okręgi wyborcze od przyszłego roku i tak będzie zresztą dokonywany właśnie przez komisarza wyborczego.

Czy zapowiadane konsultacje społeczne mogą w jakiś sposób wydłużyć proces przygotowywania specustawy dla Ostrowic?

- Mam nadzieję, że w ramach konsultacji szybko wypracujemy stanowisko, które będzie dla wszystkich do zaakceptowania. Spotkaliśmy się z samorządem gminy Złocieniec i Drawsko Pomorskie, a także z samymi mieszkańcami Ostrowic i jestem przekonany, że jest chęć rozwiązania tego problemu także na miejscu.

Czy po sprawie Ostrowic MSWiA będzie się baczniej przyglądać temu, co dzieje się w samorządach?

- Niezbędne są większe kompetencje dla regionalnych izb obrachunkowych. Jedno podejście do ustawy o RIO już było. Potrzebne jest kolejne, tak aby regionalne izby obrachunkowe miały realne narzędzia do tego, by móc kontrolować zadłużone samorządy.

Czytaj: Ostrowice poskutkują reformą? Rozłam w samorządach w sprawie RIO

Zadłużaniu się samorządów w parabankach przeciwdziałać ma nowa ustawa o finansach publicznych, której projekt został niedawno przedstawiony przez resort finansów.

- Współpracujemy w tej kwestii z Ministerstwem Finansów. Nie ma naszej zgody na to, żeby samorządy się zadłużały i szły drogą Ostrowic.

W związku z tym, że mamy nowe przypadki w wielu samorządach, jak zadłużanie się w parabankach, trzeba dostosować tak prawo związane z funkcjonowaniem RIO oraz ustawę o finansach publicznych, żeby takich sytuacji, jak w Ostrowicach, już nie było. 

A skoro już o finansach mowa, to przejdźmy do tematu wynagrodzeń wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Przedstawiciele samorządowych korporacji kwestionują tryb procedowania rozporządzenia w tej sprawie podkreślając, że projekt ten nie uzyskał opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Dlaczego tak się stało?

- Wniosek o opinię został przekazany w trybie obiegowym do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, przy czym strona samorządowa uznała, że ten tryb nie jest wystarczający. Chcę zaznaczyć, że do tej pory wiele kwestii podejmowanych było w trybie obiegowym, co nie jest niczym nadzwyczajnym.

Rozporządzenie wchodzi w życie 1 lipca. Kiedy można się spodziewać, że wynagrodzenia wójtów, burmistrzów i prezydentów zaczną spadać? I czy faktycznie zaczną spadać?

- To będą decyzje organów uchwałodawczych. Rady biorą odpowiedzialność polityczną za to, w którym kierunku zmierza polityka samorządu. Jeżeli dziś wynagrodzenie zasadnicze jakiegoś wójta, burmistrza, czy prezydenta miasta nie mieści się w nowych widełkach, to zadaniem rad będzie dostosowanie ich do obowiązującego prawa.

Czytaj: Wynagrodzenia wójtów, burmistrzów i prezydentów miast spadną o 20 proc.

A jeśli jakaś rada tego nie zrobi, albo będzie grała na zwłokę, to co?

- Decyzja dotycząca zmian na poziomie samorządu leży w tej chwili w rękach radnych. Oni wiedzą, jakie jest powszechnie obowiązujące prawo.

Wojewodowie nie będą wydawać rozstrzygnięć nadzorczych?

- Wojewodowie będą zapewne na bieżąco reagować w trybie nadzorczym, tak jak to ma miejsce w każdej innej sprawie.

Wszyscy od dawna podkreślają, że ciężko jest znaleźć fachowców do pracy w samorządzie, więc po obniżce wynagrodzeń będzie z tym jeszcze gorzej. I druga sprawa, czy marnie opłacany wójt, burmistrz, czy prezydent miasta nie będzie bardziej narażony na zachowania korupcyjne?

- Jeżeli ktoś dopuszcza się korupcji, to powinien być z tego rozliczony przez organy ścigania. Politycy i samorządowcy - jako osoby wybierane przez mieszkańców – powinni reagować na potrzeby społeczne i my jako politycy Prawa i Sprawiedliwości, pokazaliśmy, że potrafimy rozpocząć oszczędności od siebie.

Zarobki w wielu zawodach są niesatysfakcjonujące dla osób, które je wykonują. Uważam jednak, że praca w samorządzie to nie jest zwykła praca. W zdecydowanej większości przypadków samorządowcy to osoby z pasją, które oddają się pracy na rzecz lokalnego środowiska i często od lat działają na rzecz swoich małych ojczyzn. I nie robią tego, żeby zarobić duże pieniądze, ale dlatego, że chcą zrobić coś dobrego dla swojego regionu.

Myślę zresztą, że w przyszłości, gdy przeciętne pensje będą rosły tak dynamicznie, jak ma to miejsce od dwóch lat, to i samorządowcy będą mogli liczyć na wyższe wynagrodzenia.

Nie przegap najważniejszych wiadomościObserwuj nas w Google NewsObserwuj nas w Google News

Logowanie

Dla subskrybentów naszych usług (Strefa Premium, newslettery) oraz uczestników konferencji ogranizowanych przez Grupę PTWP

Nie pamiętasz hasła?

Nie masz jeszcze konta? Kliknij i zarejestruj się teraz!