W 2024 r. samorządy z tytułu podatku CIT otrzymają 26,4 mld zł, tj. więcej o 20,9 proc. od dochodów z 2023 r. W ustawie budżetowej na rok 2024 przewiduje się także wzrost subwencji ogólnej dla JST o 20,5 proc. W przyszłym roku nie będzie jednak subwencji rozwojowej dla samorządów.
Na stronie Rządowego Centrum Legislacji opublikowano projekt tzw. ustawy okołobudżetowej na 2024 r. Regulacja zakłada znaczny wzrost wpływów z podatków dochodowych, w których jednostki samorządu terytorialnego mają udziały.
Zgodnie z projektem planowane dochody JST (łącznie z Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolią) z tytułu udziału we wpływach z PIT wyniosą w 2024 r. 72,9 mld zł, tj. więcej o 39,9 proc. od dochodów z 2023 r.
W przypadku wpływów z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), w których samorządy mają udział w łącznej wysokości 22,86 proc., również przewidywany jest wzrost. Prognozuje się, że samorządy z tytułu podatku CIT otrzymają w 2024 r. 26,4 mld zł, tj. więcej o 20,9 proc. od dochodów z 2023 r.
W ustawie budżetowej na rok 2024 przewiduje się także wzrost subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego w stosunku do subwencji zaplanowanej w ustawie budżetowej na rok 2023 (przed nowelizacją) o 20,5 proc.
W uzasadnieniu zwrócono uwagę, że w związku ze wzrostem dochodów samorządów (w tym także z tytułu przekazania samorządom w 2023 r. dodatkowych 14,3 mld zł z tytułu uzupełnienia subwencji ogólnej), „przy rosnących potrzebach zapewnienia odpowiednich środków na wydatki państwa, w tym na bezpieczeństwo, obronę narodową oraz ochronę zdrowia spowodowały, że w 2024 r. w odniesieniu do pewnej, nielicznej grupy jednostek samorządu terytorialnego nie będzie dokonywana korekta dochodów za rok 2022, z tytułu udziału we wpływach z podatku CIT”.
Jak wyjaśniono, korekta nie będzie dokonywana w przypadku zamożnych jednostek samorządu terytorialnego osiągających dochody podatkowe przekraczające średnie dochody w skali kraju, w których jednocześnie w ostatnich latach dochody podatkowe z tytułu udziału w CIT i PIT bardzo znacząco rosły (m.in. co najmniej dwukrotny wzrost dochodów z tytułu udziału w PIT i CIT na rok 2024 w stosunku do roku 2020 ).
Z tych samych powodów w ustawie budżetowej na rok 2024 r. nie zostanie zaplanowana część rozwojowa subwencji ogólnej i jednostki samorządu terytorialnego nie otrzymają tej części subwencji. Jak wyjaśniono, „rosnące dochody jednostek samorządu terytorialnego z tytułu udziału we wpływach z podatku PIT i CIT są znacznie wyższe od kwoty, której jednostki samorządu terytorialnego nie otrzymają w części rozwojowej subwencji ogólnej”.
W uzasadnieniu projektu wskazano, że jeszcze w 2023 r. do samorządów trafi dodatkowe 14,3 mld zł z tytułu uzupełnienia subwencji ogólnej, które przyczynią się do wzrostu dochodów jednostek samorządu terytorialnego w 2023 r. Przy czym, jak zaznaczono, samorządy będą mogły korzystać z tych środków także w roku 2024. „Jedyną różnicą stanowi to, że istotna część środków nadwyżkowych z roku 2023 będzie w roku 2024 przychodami budżetowymi a nie dochodami budżetowymi. Nie zmieni to jednak faktu, że uzyskane nadwyżki finansowe z roku 2023 będą pozostawać od 2024 r. do swobodnej dyspozycji jednostek samorządu terytorialnego” – napisano w uzasadnieniu.
W uzasadnieniu projektu wymieniono też szereg rozwiązań wspierających inwestycje w JST, w tym:
• Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg, z którego jednostki samorządu terytorialnego mogą otrzymać dofinansowanie w wysokości do 80% kosztów realizacji zadania, z wyjątkiem zadania mostowego oraz zadania dojazdowego do terminala intermodalnego (95% kosztów). W 2023 r. Fundusz ten zakłada wsparcie finansowe dla samorządów w wysokości 6,8 mld zł. W 2024 r. dofinansowanie zadań 6 wynikających z ustawy z dnia 23 października 2018 r. o rządowym funduszu rozwoju dróg (Dz. U. z 2023 r. poz. 747) wyniesie prawie 7 mld zł;
• Rządowy Fundusz Inwestycji Lokalnych, w ramach którego w latach 2020-2021 do jednostek samorządu terytorialnego na inwestycje przekazano kwotę ponad 13 mld zł;
• Rządowy Fundusz Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych, oferujący jednostkom samorządu terytorialnego bezzwrotne i bardzo wysokie dofinansowanie inwestycji (w wyniku naborów samorządy otrzymają środki w kwocie ok. 100 mld zł). Dofinansowanie inwestycji realizowanych przez samorządy może wynieść do 95% kosztów realizacji. Ponadto inwestycje jednostek samorządu terytorialnego wspierane są również z budżetu państwa.
Co roku w ustawie budżetowej planowane są w rezerwach budżetu państwa środki na dofinansowanie inwestycyjnych zadań własnych jednostek samorządu terytorialnego.
Przykładowo w roku 2023 na ten cel zaplanowano środki w kwocie prawie 600 mln zł.
mp/