Rada miejska w uchwale wyraziła zgodę na likwidację filii szkoły podstawowej. Zobowiązała w niej i upoważniła burmistrza do dokonania czynności niezbędnych do przeprowadzenia likwidacji filii, w szczególności do zawiadomienia o zamiarze likwidacji rodziców uczniów, Kuratorium Oświaty, związków zawodowych oraz do wystąpienia do kuratora oświaty o opinie w sprawie likwidacji.
Ze względu na błędy procesowania nad uchwałą (np. że projekt uchwały nie był wcześniej omawiany na posiedzeniach komisji) wojewoda wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z wnioskiem o stwierdzenie jej nieważności. W odpowiedzi na skargę burmistrz wskazał, że rada miejska działając w ramach autokontroli, podjęła uchwałę w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały dotyczącej zamiaru likwidacji filii szkoły.
Sąd rozpatrując sprawę, zwrócił szczególną uwagę na dopuszczalność stwierdzenia przez radę nieważności własnej uchwały.
Kwestia dopuszczalności stwierdzania nieważności własnych uchwał jest kontrowersyjna. W tej mierze funkcjonują dwa opozycyjne stanowiska. Jedno przyznające taką kompetencję organom gminy zasadza się na argumencie, że pogląd przeciwny prowadziłby do wyłączenia możliwości zastosowania art. 54 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w przypadkach, gdy przedmiotem skargi jest uchwała rady gminy (analogicznie również rady powiatu, sejmiku województwa) będąca aktem prawa miejscowego. Z kolei pogląd drugi odwołuje się do stanowiska dokładnie przeciwnego. Możliwość stwierdzenia nieważności w trybie art. 54 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi traktowana jest jako wyjątek wymagający wyraźnej regulacji ustawowej, której brak. Rozważając konkurujące argumenty, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego stanowisko drugie jest bardziej przekonywające.
W wyjaśnieniu sąd wskazał, że po pierwsze, stwierdzenie nieważności uchwały organu samorządu gminnego zostało uznane przez ustawodawcę za podstawowy środek nadzoru. Po drugie, w przypadku wniesienia skargi przez organ nadzoru na uchwałę rady gminy instytucja autokontroli, określona w art. 54 § 3 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, nie może spełnić swojej podstawowej funkcji, tj. uwzględnienia skargi w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy przez organ działający w zakresie swojej właściwości. Nie występuje tu bowiem organ, który w ramach czynności autokontrolnych może zweryfikować własne działanie, tzn. wydać akt zastępujący akt zaskarżony tak co do formy, jak i charakteru. Po trzecie, w konstytucji, jak i w ustawach ustrojowych nie ma przepisów przyznających organom samorządu terytorialnego uprawnienie do „autonadzoru”. Ustawa o samorządzie gminnym w art. 18 ust. 1 ustanawia zasadę domniemania kompetencji rady gminy w sprawach pozostających w zakresie działania gminy. Natomiast w ust. 2 wymienia katalog spraw należących do wyłącznej właściwości rady gminy. Po czwarte systemowa i funkcjonalna wykładnia przepisów ustawy o samorządzie gminnym i ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, regulujących zasady i tryb postępowania nadzorczego prowadzi do rezultatu, że to wyłącznie sąd administracyjny jest właściwy rzeczowo do stwierdzenia nieważności aktu w wyniku uwzględnienia skargi organu nadzoru.
Przypisanie organowi gminy kompetencji do stwierdzania nieważności własnych uchwał prowadziłoby do tego, że organ samorządu gminnego, będący częścią władzy wykonawczej, poprzez instytucję przewidzianą w art. 54 § 3 ppsa, zastępowałby sąd administracyjny w wykonywaniu jego kompetencji jurysdykcyjnej orzekania w przedmiocie nieważności lub niezgodności z prawem zaskarżonej uchwały.
(Wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 13 lipca 2016 r., sygn. akt II SA/Go 405/16)
