Reforma oświaty, likwidacja gimnazjów: Co w uchwałach w sprawie dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego?

Do końca marca samorządy mają czas na podjęcie uchwał o dostosowaniu sieci szkół do nowego ustroju szkolnego. W praktyce oznacza to podjęcie dwóch odrębnych uchwał: w sprawie projektu dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego (wynika to z art. 206 ustawy Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe w przypadku gmin i z art. 213 w przypadku powiatów) oraz w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego (to wynika z art. 210 w przypadku gmin i z art. 217 w przypadku powiatów).

Co powinno znaleźć się w tych uchwałach? Jaki wpływ na ich tworzenie będzie miało kuratorium oświaty, związki zawodowe i organizacje pozarządowe. Poniżej publikujemy swoistą „mapę drogową” procesu uchwałodawczego, opartą na wyjaśnieniach, jakich udzielają samorządowcom urzędy wojewódzkie.

Czytaj: Andrzej Duda podpisał ustawy o reformie oświaty. I zaapelował do samorządów

Proces dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego musi się rozpocząć od przyjęcia przez samorząd uchwały w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego. W jej treści powinny znaleźć się takie elementy, jak:

* plan sieci publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez gminę (w załączniku musi pojawić się zestawienie publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez gminę) oraz granice obwodów publicznych szkół podstawowych (z wyjątkiem specjalnych) mających siedzibę na obszarze gminy (z zastrzeżeniem art. 88 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe) prowadzonych przez gminę, a także inne organy, na okres od 1 września 2017 do 31 sierpnia 2019 r. – Oznacza to, że jeżeli na terenie gminy działa szkoła publiczna, która ma tam swoją siedzibę, ale nie ma swojego obwodu, to ona w tej uchwale się nie pojawi – podkreśla Krzysztof Nowak, dyrektor Wydziału Nadzoru Prawnego Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego. Jak dodaje, same zapisy dotyczące obchodów pozostają takie jak w przypadku starych uchwał.

* plan sieci prowadzonych przez gminę publicznych gimnazjów i klas dotychczasowych publicznych gimnazjów prowadzonych w szkołach podstawowych, liceach ogólnokształcących, technikach i branżowych szkołach I stopnia, oraz granice obwodów dotychczasowych publicznych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów (z wyjątkiem specjalnych) mających siedzibę na obszarze gminy (z zastrzeżeniem art. 88 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe), prowadzonych przez gminę, a także przez inne organy, na okres od 1 września 2017 r. do 31 sierpnia 2019 r.  – Umieszczamy tylko te gimnazja, dla których ustalamy obwód. Jeżeli nie ustalamy obwodu, to też nie pokazujemy w tej uwale tych szkół – przypomina Krzysztof Nowak. Podkreśla, że jeżeli skutkiem włączenia gimnazjum do szkoły podstawowej będą klasy gimnazjalne, które będą funkcjonowały w podstawówce, to trzeba wymienić w załączniku gimnazja, które są prowadzone przez gminę, jak też klasy dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach podstawowych.

* warunki przekształcenia dotychczasowych gimnazjów w ośmioletnie szkoły podstawowe, prowadzone przez gminę, w tym m.in. dzień rozpoczęcia działalności przez ośmioletnią szkołę podstawową. Trzeba tu jednak pamiętać, że ustawa stanowi, iż szkoła ta nie musi koniecznie rozpoczynać działalności 1 września 2017 r. (może to nastąpić 1 września roku 2018 lub 2019)

* warunki włączenia dotychczasowych gimnazjów do publicznych ośmioletnich szkół podstawowych, publicznych liceów ogólnokształcących, publicznych techników lub publicznych branżowych szkół I stopnia, prowadzonych przez gminę.

* warunki przekształcenia dotychczasowych publicznych gimnazjów odpowiednio w publiczne licea ogólnokształcące, publiczne technika lub publiczne branżowe szkoły I stopnia, prowadzone przez gminę, w tym dzień rozpoczęcia działalności przez liceum ogólnokształcące, technikum lub branżową szkołę I stopnia.

* projekt planu sieci publicznych ośmioletnich szkół podstawowych prowadzonych przez gminę, a także granice obwodów publicznych ośmioletnich szkół podstawowych (z wyjątkiem specjalnych), mających siedzibę na obszarze gminy (z zastrzeżeniem art. 88 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe) oraz planu sieci publicznych gimnazjów dla dorosłych i klas dotychczasowych publicznych gimnazjów dla dorosłych prowadzonych w szkołach podstawowych dla dorosłych i publicznych liceach ogólnokształcących dla dorosłych, prowadzonych przez gminę, a także przez inne organy, od 1 września 2019 r.

* adresy siedzib szkół podstawowych i gimnazjów, a także adresy innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych.

Czytaj: Nowe podstawy programowe na ukończeniu

Uchwała w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego opiniowana jest przez kuratorium oświaty.

Opinia kuratora (ocenia on zgodność z prawem rozwiązań dotyczących przekształcenia sieci, a także zapewnienie przez samorząd możliwości realizacji obowiązku szkolnego i obowiązku nauki) jest dla samorządu wiążąca.  – Nieprzyjęcie zmian oznacza dla nadzoru, że uchwała w tym zakresie nie może być zaakceptowana i jest niezgodna z przepisami prawa – nie pozostawia złudzeń dyrektor Nowak. Jak przyznaje, opinia kuratorium może zostać zaskarżona do sądu administracyjnego, ale to nie wstrzymuje procesu i nie wydłuża terminu na podjęcie uchwały przez samorząd.

Uchwałę w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego opiniują także związki zawodowe. Co istotne, opinia ta dotyczy nie projektu uchwały, ale samej uchwały.

Ale to jeszcze nie wszystkie zaskakujące zapisy dotyczące roli związków zawodowych w sprawie tej uchwały. Urzędnicy radzą bowiem samorządom, aby uchwały nie wysyłały do konsultacji do Związku Nauczycielstwa Polskiego. Jak tłumaczą, to konsekwencja braku tego związku wśród organizacji związkowych reprezentatywnych w rozumieniu ustawy o radzie dialogu społecznego, a także listopadowego wyroku WSA w Krakowie, który uznał, że OPZZ nie może upoważnić ZNP do opiniowania projektu uchwał. W tej sytuacji uprawnione do wydawania opinii są OPZZ, Solidarność i Forum Związków Zawodowych (one są wymienione w ustawie o radzie dialogu społecznego) i to do nich nadzór prawny radzi wysyłać uchwały w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego. Co się stanie jeśli zaopiniuje ją także ZNP? – My nie będziemy kwestionować tych uchwał, ale mogą się pojawić skargi z zewnątrz czy od samych związków zawodowych, że było to niewłaściwie zaopiniowane – zastrzega dyrektor Nowak.

Czytaj: Reforma edukacji i likwidacja gimnazjów: ZNP przygotowuje strajk generalny

Po przyjęciu uchwały w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego kolejnym krokiem będzie przyjęcie uchwały w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego. Urzędnicy ostrzegają jednak samorządy, by nie traktować tej pierwszej uchwały jako elementu czy projektu dla tej drugiej. – Uchwała z art. 210 nie może być „kopiuj – wklej” z uchwały z art. 206. To są dwie, różne uchwały – zastrzega dyrektor Nowak.

Uchwała w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego nie będzie konsultowana przez związki zawodowe (uznaje się, że one swój głos wyrażą na etapie opiniowania uchwały w sprawie projektu dostosowania sieci szkół do nowego ustroju szkolnego). Możliwość konsultowania zyskują natomiast wybrane organizacje pozarządowe.

Udział NGO-sów wynika z przyjęcia przez nadzory prawne wojewodów, iż ta uchwała stanowi akt prawa miejscowego. W związku z tym urzędnicy sugerują samorządom, aby odpowiednia klauzula znalazła się w uchwale, a to z kolei oznacza konieczność konsultacji w trybie ustawy o organizacjach pożytku publicznego i wolontariacie (udział w nich mogą wziąć te organizacje, które w zakresie zadań statutowych mają edukację, oświatę i wychowanie).

Czytaj: Samorządy nie będą mieć kłopotów finansowych. Będzie subwencja

Uchwała w sprawie dostosowania sieci szkół podstawowych i gimnazjów do nowego ustroju szkolnego powinna zawierać:

* plan sieci publicznych szkół podstawowych prowadzonych przez gminę, a także granice obwodów publicznych szkół podstawowych (z wyjątkiem specjalnych), mających siedzibę na obszarze gminy (z zastrzeżeniem art. 88 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe) prowadzonych przez gminę, a także przez inne organy, na okres od dnia 1 września 2017 r. do dnia 31 sierpnia 2019 r.

* plan sieci prowadzonych przez gminę publicznych gimnazjów i klas dotychczasowych publicznych gimnazjów prowadzonych w szkołach podstawowych, liceach ogólnokształcących, technikach i branżowych szkołach I stopnia, oraz granice obwodów dotychczasowych publicznych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów (z wyjątkiem specjalnych) mających siedzibę na obszarze gminy (z zastrzeżeniem art. 88 ust. 2 ustawy – Prawo oświatowe), prowadzonych przez gminę, a także przez inne organy, na okres od 1 września 2017 r. do 31 sierpnia 2019 r.

* akty założycielskie nowych szkół (ich szczegóły wylicza ustawa Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe).

W uchwale nie mogą się natomiast znaleźć zapisy dotyczące nadania imienia (nawet jeśli tworzona jest nowa szkoła) – wynika to z faktu, że uchwała stanowi akt prawa miejscowego.

Materiał chroniony prawem autorskim - zasady przedruków określa regulamin.