Wojewoda skierował do rady gminy pismo, w którym wezwał ją do podjęcia uchwały w sprawie stwierdzenia wygaśnięcia mandatu radnego. Zgodnie z uzasadnieniem faktycznym i prawnym zawartym w piśmie radny ten prowadził bowiem działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy. Wojewoda poinformował radę, że w przypadku niewykonania wezwania w wyznaczonym terminie, zostanie wydane rozstrzygnięcie nadzorcze.
Rada gminy podjęła uchwałę , jednak niestwierdzającą przesłanek do wygaśnięcia mandatu radnego. Uzasadniła swoje stanowisko dokonując odmiennej od wojewody oceny przesłanki z art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej: usg). Uznała bowiem, że realizacja umowy w postaci przygotowania i dowożenia posiłków dla dzieci w ramach programu „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” dzieci uczęszczających do szkoły nie stanowi korzystania przez radnego z mienia komunalnego. Radny, według rady, nie złamał ani zakazu z art. 24d usg, ani art. 24f tej ustawy, albowiem w ogóle nie doszło do wykorzystania przez niego w prowadzonej działalności gospodarczej mienia gminy. W szczególności pobranie wynagrodzenia za wykonanie usługi nie oznacza, w opinii organu stanowiącego gminy, korzystania z mienia gminnego.
Ostatecznie zarządzeniem zastępczym wojewoda stwierdził (po wcześniejszym powiadomieniu ministra właściwego do spraw administracji publicznej) wygaśnięcie mandatu radnego. Po skierowaniu skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego i ten podzielił zdanie wojewody.
Sąd wyjaśnił, że w niniejszej sprawie prowadzenie działalności gospodarczej przez radnego z wykorzystaniem mienia komunalnego polegało na otrzymywaniu wynagrodzenia za świadczoną na rzecz gminy usługę przygotowania i dowożenia posiłków dla dzieci.
Sąd podzielił zdanie organu nadzoru, że mienie komunalne (instytucja prawa cywilnego) obejmuje aktywa, nie pasywa co wynika z definicji zawartych w art. 44 kodeksu cywilnego oraz art. 43 usg. Stanowią je nie tylko nieruchomości gruntowe oraz budynki, budowle (majątek trwały), ale także środki pieniężne. Zatem skoro w ujęciu rachunkowym środki finansowe stanowią aktywa pieniężne, to są składnikiem majątku danej jednostki. Otrzymane przez jednostkę samorządu terytorialnego na realizację zadań własnych dotacje celowe z budżetu państwa w momencie wpływu na rachunek jednostki samorządu terytorialnego stanową środki finansowe tej jednostki, która jest ich dysponentem. Środki zgromadzone w jednostce na realizację zadań finansowanych dotacjami są dalej przekazywane z budżetu tej jednostki samorządu terytorialnego do jednostek (podmiotów) wykonujących budżet.
Sad uznał zatem, że wynagrodzenie wypłacone radnemu przez gminę z tytułu realizacji umowy, stanowiące środki z budżetu gminy i otrzymane w ramach dotacji celowej z budżetu państwa na realizację zadań własnych, należy zakwalifikować jako prowadzenie przez radnego działalności z wykorzystaniem mienia komunalnego.
(Wyrok WSA w Białymstoku z 6 grudnia 2016 r., sygn. akt II SA/Bk 708/16)
