Pierwszą zmianą jaką ma wprowadzić ustawa jest obowiązek prowadzenia jawnego, ogłaszanego w BIP lub na stronach internetowych, rejestru umów cywilnoprawnych. Obowiązek ten będzie spoczywał na jednostkach sektora finansów publicznych, przedsiębiorstwach państwowych, instytutach badawczych oraz spółkach zobowiązanych, tzn. takich, w których udział Skarbu Państwa lub samorządu wynosi ponad 10 procent.
Spółki, w której udział Skarbu Państwa przekracza 10 % liczby akcji oraz ich spółki córki dane z rejestru, z wyłączeniem jawności (z uwagi na tajemnicę przedsiębiorstwa i konkurencyjną działalność), będą przekazywać do CBA.
Zmiany mają dotyczyć także wzoru oświadczenia majątkowego i listy osób, które takie oświadczenie mają składać. Rozszerzono katalog osób obowiązanych do złożenia oświadczenia majątkowego m.in. o
- Osoby pełniące funkcje prezesa, członka zarządu i rady nadzorczej w spółkach zobowiązanych
- Osoby uczestniczące w procesie udzielania zamówień publicznych
- Osoby uczestniczące w procesie prywatyzacji
- Osoby sprawujące funkcje kierownicze w instytucjach samorządu terytorialnego
- Osoby sprawujące funkcje członków zarządów i rad nadzorczych powszechnych towarzystw emerytalnych
Wszystkie oświadczenia majątkowe będą jawne i publikowane w BIP, poza oświadczeniami funkcjonariuszy służb.
Zakres przedmiotowy oświadczeń majątkowych poszerzono o informacje dotyczące m.in. ustroju majątkowego między małżonkami, posiadanych polis ubezpieczeniowych, informacji dot. możliwości dysponowania zasobami finansowymi innych podmiotów, a także transakcji majątkowych przeprowadzanych miedzy kolejnymi oświadczeniami majątkowymi.
Szef CBA będzie mógł wezwać w każdym czasie do złożenia oświadczenia majątkowego każdą osobę pełniącą funkcję publiczną (także nieobjętą obowiązkiem składania oświadczeń majątkowych). Szef CBA będzie mógł również wezwać do złożenia oświadczenia majątkowego członków zarządu spółki zobowiązanej nieobjętych obowiązkiem złożenia oświadczenia majątkowego. Zaostrzono przepisy karne dotyczące podania nieprawdy, zatajenia prawdy lub niezłożenia oświadczenia majątkowego (z 3 do 5 lat pozbawienia wolności).
Autorzy założeń chcą także poszerzyć istniejące zakazy o zakaz zasiadania we władzach w spółki prawa handlowego lub wykonywania na jej rzecz jakichkolwiek odpłatnych zajęć o:
- Wójtów, burmistrzów, prezydentów, starostów i członków zarządu powiatu oraz marszałków i członków zarządu województwa
- Prezesów i członków zarządów spółek zobowiązanych - chyba, że nieodpłatnie w spółkach córkach.
Rozszerzony ma zostać zakaz dla osób pełniących funkcje publiczne podejmowania pracy u przedsiębiorcy, wobec którego podejmowały rozstrzygnięcia. Istniejący do tej pory zakaz (rok) został rozszerzony na okres do 3 lat. Zgodnie z tym zakazem osoby pełniące funkcje publiczne nie mogą być zatrudnione przed upływem 3 lat od zaprzestania zajmowania stanowiska lub pełnienia funkcji, jeżeli brały udział w wydawaniu rozstrzygnięć dotyczących bezpośrednio tego przedsiębiorcy, chyba, że uzyskają zgodę działającej przy Prezesie Rady Ministrów Komisji do spraw Rozstrzygania Konfliktu Interesów.
Wprowadzono również przepis karny (dotychczas było to wykroczenie) dla osób, które podejmują zatrudnienie wbrew zakazom (grzywna, kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat). Sąd stwierdzając winę zobowiązany byłby nałożyć na osobę nawiązkę w wysokości całości dochodu osiągniętego wbrew zakazowi. Na przedsiębiorcę, który zatrudnił osobę wbrew zakazom, Szef CBA w drodze decyzji administracyjnej nakłada karę pieniężną w wysokości od 10 000 do 500 000 zł.
Żródło: Założenia do projektu ustawy o jawności życia publicznego>>>
