Co to jest poszturchiwanie urzędników? Raport o usprawnianiu administracji

Wpis dodał: Marcin Żyski | Zgłoś błąd lub naruszenie
Gdy mowa w Polsce o reformowaniu administracji, istnieją dwa sprzeczne podejścia. Wedle pierwszego urzędników należy zwalniać, wedle drugiego należy ich lepiej wynagradzać.

Tymczasem Warsaw Enterprise Institute w najnowszym raporcie przekonuje, że istnieje także trzecie podejście. Urzędników należy… poszturchiwać. Co to tak naprawdę oznacza? Czy pejoratywny wydźwięk tego terminu ma potwierdzenie w rzeczywistości?

Twórcy raportu piszą, że poszturchiwanie urzędników to stosowanie wobec nich interwencji behawioralnych. Ma to pomóc "nie tylko w sprawniejszym funkcjonowaniu instytucji państwowych, ale w ogóle w opracowywaniu skuteczniejszych polityk publicznych, co jest szczególnie ważne w dobie pandemii".

Jak czytamy w raporcie jeśli chcemy mieć bardziej efektywne i wydajne urzędy i urzędników, to wykorzystanie stosowanych nauk behawioralnych i opracowanych w związku z nimi interwencji pozwoli z jednej strony na nieinwazyjne zmienianie zachowań, a z drugiej uchroni społeczeństwa przed kolejnymi sztywnymi regułami postępowania lub bodźcami finansowymi, które musiałyby się pojawić (ponieważ są to domyślne narzędzia, którymi posługują się współczesne państwa).

Szturchnięcie, czyli inaczej impuls to dziś pierwsze i najbardziej popularne narzędzie interwencji behawioralnej. Ten sposób zmiany zachowań został po raz pierwszy opisany w bestsellerowej książce pod tym samym tytułem autorstwa ekonomisty behawioralnego Richarda Thalera i prawnika Cassa Sunstein. To jedno z najbardziej popularnych pojęć w naukach społecznych w XXI wieku:

"Szturchnięcie to taka zmiana sytuacji decyzyjnej, która nie wprowadza zakazów, nakazów, nie wiąże się z bodźcami ekonomicznymi (nie ma kar ani nagród finansowych), a jednocześnie ma ułatwić podejmowanie decyzji właściwych z punktu widzenia jednostki i państwa bez ograniczenia wolności i naruszania godności jednostki".

W swojej książce Thaler i Sunstein podają przykład zmiany ekspozycji jedzenia w stołówce szkolnej. Jeśli bardziej dostępne będzie zdrowe jedzenie niż wysokokaloryczne i przetworzone, to dzieci będą częściej jeść zdrowo.

Z raportu można się również dowiedzieć, jak dotychczas wykorzystywano ekonomię behawioralną w strukturach polskiej administracji:

- 77% urzędów stosuje uproszczenia (interwencje polegające na zmniejszeniu obciążeń poznawczych),
- 52% urzędów wizualizuje konsekwencje zachowań zgodnych i niezgodnych z prawem,
- 50% urzędów odwołuje się do norm społecznych (czyli akcentuje, jak zachowują się inni w celu skłonienia grup docelowych do właściwych zachowań).

Cały raport można znaleźć pod tym linkiem:

https://wei.org.pl/wp-content/uploads/2021/02/Raport-FINAL-Behawioralizm.pdf?fbclid=IwAR3QMZ7IGPceyPQ9t6waN3NEUunCX9U8MmIrrBu0NKJ42q06TuhZ7gtwIRQ