Żadne z największych polskich miast nie przeszło w XXI wieku tak wielkiej przemiany jak Katowice. Marcin Krupa, prezydent tego miasta, dał przemianie twarz, energię młodości, profesjonalne podejście i konsekwencję. Miniony rok, w którym Katowice stały się światowym centrum polityki miejskiej, pokazał, że kierunek przemian obrany wiele lat temu przez władze miasta był bardzo dobrze przemyślany.
Marcin Krupa został radnym w 2006 roku wkrótce po tym, gdy w Katowicach oddano do użytku galerię handlową Silesia City Center, jedną z największych w Polsce, zbudowaną na terenach po byłej kopalni węgla kamiennego „Gottwald”. Galeria była inwestycją prywatną, ale w tym czasie w radzie miasta już krystalizowały się pomysły na przyszłość Katowic. Zdecydowano wówczas o zlokalizowaniu na terenie po kopalni KWK Katowice Strefy Kultury. Do realizacji tego zadania potrzebni byli właściwi ludzie, a ówczesny prezydent miasta Piotr Uszok potrafił dostrzec wśród radnych dobrze zapowiadającego się, młodego i energicznego dr Marcina Krupę i w nowej kadencji 2010–2014 zaproponował mu funkcję zastępcy prezydenta. Na nowym stanowisku Krupa przejął odpowiedzialność za rozwój strategicznych obszarów w mieście, objął nadzór nad planowaniem strategicznym, przestrzennym, budownictwem i rozwojem transportu. Wiceprezydent włączył się w planowanie, a następnie budowę siedziby Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia i Międzynarodowego Centrum Kongresowego, które to inwestycje wraz ze Spodkiem utworzyły kościec Strefy Kultury. Obie inwestycje zaprojektowane przez znakomitych architektów zostały obsypane nagrodami i znakomicie przysłużyły się nowemu wizerunkowi miasta.
W tym samym czasie na tym samym terenie samorząd województwa śląskiego za namową władz miasta zrealizował równie znakomite przedsięwzięcie, jakim stała się budowa nowej siedziby Muzeum Śląskiego. W finale tych inwestycji w centrum Katowic, gdzie do niedawna dymiła i kurzyła kopalnia węgla kamiennego, powstał kompleks obiektów służących kulturze, promocji biznesu i turystyce biznesowej. Jeszcze w trakcie budowy wspomnianych obiektów w katowickim Ratuszu doszło do zmiany władzy na najwyższym szczeblu. Z końcem kadencji 2010–2014 Piotr Uszok zrezygnował z ubiegania się o funkcję prezydenta miasta i jako swego następcę wskazał właśnie Marcina Krupę.
Przyszłość pokazała, że Krupa był do tej funkcji dobrze przygotowany, rozumiał cel przebudowy centrum miasta i wiedział, jak stworzony potencjał wykorzystać. W 2017 roku, zaledwie dwa lata po oddaniu do użytku Międzynarodowego Centrum Kongresowego w Katowicach, udało mu się przekonać rząd i agendy ONZ, aby w nowym obiekcie zorganizować w 2018 roku szczyt klimatyczny COP24. Impreza zgromadziła ponad 22 tysiące uczestników i stała się wydarzeniem, o którym mówiły media na całym świecie.
Wybór Katowic na miejsce szczytu był dla władz miasta zachętą, aby natychmiast podjąć starania o lokalizację kolejnych kongresów o światowym formacie. Misja ta zakończyła się spektakularnym sukcesem, bo już w 2020 roku w Abu Zabi UN Habitat podjęło decyzję, że następne Światowe Forum Miejskie – World Urban Forum 2022, odbędzie się w Katowicach. Zeszłoroczna impreza zgromadziła niemal 11 tysięcy uczestników ze 155 krajów, a jej przebieg śledziło ponad 6 tysięcy internautów. W ramach WUF 2022 odbyło się też URBAN Expo, na którym zaprezentowało się 93 wystawców z 43 krajów.
O skali takich przedsięwzięć jak COP24 i WUF 2022 świadczyć mogą liczby zaangażowanych w ich przygotowanie osób – w planowaniu i organizacji WUF 2022 udział wzięło prawie 4000 osób, w tym bezpośrednio przy obsłudze Forum pracowało 500 osób i 300 wolontariuszy.
Takie imprezy zbudowały miastu świetną opinię jako centrum turystyki biznesowej przystosowanego do organizacji największych kongresów o światowym zasięgu. Nic więc dziwnego, że już w 2024 roku miasto będzie gościło EuroScience Open Forum 2024 przy okazji dzierżąc tytuł Europejskiego Miasta Nauki, o czym rozmawiamy z prezydentem Krupą w wywiadzie zamieszczonym tym numerze.
Ale Katowicka Strefa Kultury to nie tylko kongresy i wystawy gospodarcze. Między innymi dzięki NOSPR Katowice zdobyły tytuł Miasta Kreatywnego UNESCO w dziedzinie muzyki, a sama sala koncertowa stała się mekką, do której pielgrzymują najlepsi muzycy i melomani z całego świata. W pobliskim Spodku organizowane są imprezy rangi mistrzostw świata w siatkówce i piłce ręcznej oraz w e-sporcie. Kompleks biznesowo kulturalny systematycznie wzbogacany jest o nowoczesne biurowce i hotele tworząc centrum, jakim nie może się poszczycić wiele światowych metropolii.
Międzynarodowy prestiż dał miastu nawet tak nieoczekiwany efekt jak wsparcie udzielone przez Tajpej, stolicę Tajwanu, która postanowiła wesprzeć finansowo wysiłki Katowic w opiece nad uchodźcami wojennymi z Ukrainy i pomogła wyremontować dla nich mieszkania oraz dofinansować lekcje języka polskiego: – Korzystając z okazji chciałbym wyrazić głęboki szacunek dla władz miasta i jego mieszkańców za życzliwość i szczodrość w pomocy przyjaciołom z Ukrainy, którzy zostali zmuszeni do opuszczenia swojej ojczyzny w związku z bezpodstawną i niesprowokowaną inwazją – powiedział w trakcie uroczystego oddania mieszkań dla uchodźców Bob L. J. Chen, ambasador Tajwanu w Polsce.
Ale myliłby się, kto by myślał, że Katowice zatraciły się w globalistycznych mrzonkach, co niegdyś przytrafiło się Wrocławiowi. Miasto prowadzi zrównoważoną politykę. Powstają tu centra biznesowe wspierające lokalnych przedsiębiorców oraz inkubatory przedsiębiorczości dla startupów tworzonych przez młodych ludzi. Miasto pięknieje, przybywa terenów zielonych, obiektów rekreacyjnych, powstają ścieżki rowerowe. Zabytkowe dzielnice robotnicze Giszowiec, a zwłaszcza Nikiszowiec, po rewitalizacji stały się niezwykle modnymi lokalizacjami dla młodej inteligencji i środowisk artystycznych.
Także w zabiegach o rozwój mieszkalnictwa Katowice wygrywają z innymi miastami – remontowane są kamienice w centrum, buduje się mieszkania socjalne i komunalne, a kiedy rząd uruchomił program Mieszkanie Plus to właśnie w Katowicach dzięki szybkiemu refleksowi i skutecznej współpracy władz miasta wybudowano najwięcej mieszkań z tej puli.
Zmiany, jakie dokonały się w Katowicach to efekt śmiałej wizji, przemyślanej i konsekwentnej polityki oraz społecznego konsensusu, jaki wokół koncepcji rozwoju miasta zbudowały jego elity. Z pewnością podjęcie tak głębokiej i ryzykownej transformacji wymagało niemałej odwagi, ale prezydent Marcin Krupa i jego współpracownicy kontynuując ideę powziętą przed laty wspólnie z Piotrem Uszokiem podołali temu zadaniu znakomicie. Na tle dysponujących miliardami chaotycznych metropolii – żyjącej politycznymi urojeniami Warszawy, zapatrzonego w przeszłość Krakowa, kręcącego się wokół własnego ogona Wrocławia i drepczącego w miejscu Poznania – Katowice jawią się jako miasto z wizją, znakomicie zarządzane i skoncentrowane na sukcesie lokalnej społeczności.
Hasłem WUF 2022 była fraza: „Transforming our cities for a better urban future” – niezwykle aktualna dla miasta, gdzie obrady konferencji się odbywały. Katowice udowodniły, że nawet bardzo trudne transformacje miast są możliwe i mogą przynieść sukces. Marcin Krupa ten sukces uosabia.
