Przywileje klubów radnych w nowej kadencji
Wpis dodał: Marcin Żyski | Zgłoś błąd lub naruszenie
Od 31 stycznia 2018 obowiązuje nowelizacja ustaw samorządowych, wprowadzająca szereg istotnych zmian w funkcjonowaniu gmin. Wśród nich są zapisy o przedłużeniu kadencji organów samorządu terytorialnego z czterech do pięciu lat, wprowadzenie obowiązku transmitowania sesji rad i sejmików czy rejestrowania i upubliczniania wykazów imiennych głosowań.
Zmieniły się także przepisy dotyczące działania klubów radnych. W pierwotnej wersji ustawy o samorządzie gminnym (u.s.g.) z roku 1990 w ogóle nie przewidziano możliwości tworzenia klubów radnych, ostatecznie 5 lat później trafił do niej dosłownie jednozdaniowy zapis, że radni mogą tworzyć kluby radnych na zasadach określonych w statutach gmin. W praktyce statuty określały warunki zakładania i działania klubów w różny sposób - często próg liczbowy wynosił 3 osoby, ale np. w Koszalinie były to 4 osoby, nierzadko zdarzało się 5 osób, w Gdańsku nie mniej niż 10 % ustawowego składu rady. W statutach gmin określano też inne warunki istnienia klubów radnych, w tym przywileje uchwałodawcze i opiniodawcze, istniał też obowiązek uwzględnienia w składzie komisji rewizyjnej przedstawicieli wszystkich klubów radnych.
Po nowelizacji próg liczbowy uprawniający do utworzenia klubu radnych wynosi z mocy ustawy min. 3 osoby. Nie wszystkim podoba się ten pomysł, w kontekście większych gmin z dużą liczbą radnych próg wydaje się być zbyt niski.
Tym razem klubom radnych poświęcono dużo więcej uwagi. Zostały one wyposażone w nowe możliwości:
- utrzymano obowiązkowe uwzględnienie co najmniej jednego przedstawiciela klubu radnych w składzie komisji rewizyjnej, jak czytamy w art. 18a ust. 2 u.s.g. "w skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady gminy". To według wielu komentatorów wzmacnia pozycję klubów radnych przy ustalaniu składu komisji rewizyjnej.
- powstał obowiązek uwzględnienia przedstawiciela każdego z klubów w składzie komisji skarg, wniosków i petycji. Zgodnie z art. 18b ustawy rada ma rozpatrywać: skargi na działania wójta i gminnych jednostek organizacyjnych, a także wnioski oraz petycje składane przez obywateli. Tryb jej działania nie jest określony w ustawie, trzeba go określić w statucie gminy.
- wcześniej ewentualne przywileje uchwałodawcze klubów radnych regulowały przepisy w statutach gmin, teraz powstał obowiązek wprowadzenia do porządku obrad projektu uchwały zgłoszonej przez przewodniczącego klubu radnych. Na jedną sesję przypadać może nie więcej niż jeden projekt uchwały danego klubu radnych, dodatkowo trzeba go zgłosić co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem sesji.
Zwłaszcza ten ostatni przepis w połączeniu z niskim progiem liczebnym niezbędnym do utworzenia klubu radnych budzi wiele wątpliwości. W bardziej liczebnych radach gmin może się przecież okazać, że np. 3-osobowy klub będzie paraliżował prace 30-osobowej rady gminy swoją nadaktywnością. Nie można też wykluczyć, że radni będą te możliwości wykorzystywać w sposób kontrowersyjny, łącząc się w małe kluby w konkretnych, doraźnych celach. Np. żeby blokować działania rady gminy z powodów politycznych czy personalnych. Przyszłość pokaże, czy dzięki nowym przywilejom dla klubów radnych uda się ułatwić drogę mniejszościowym inicjatywom czy skomplikują one w istocie działalność rad gmin.
Zmieniły się także przepisy dotyczące działania klubów radnych. W pierwotnej wersji ustawy o samorządzie gminnym (u.s.g.) z roku 1990 w ogóle nie przewidziano możliwości tworzenia klubów radnych, ostatecznie 5 lat później trafił do niej dosłownie jednozdaniowy zapis, że radni mogą tworzyć kluby radnych na zasadach określonych w statutach gmin. W praktyce statuty określały warunki zakładania i działania klubów w różny sposób - często próg liczbowy wynosił 3 osoby, ale np. w Koszalinie były to 4 osoby, nierzadko zdarzało się 5 osób, w Gdańsku nie mniej niż 10 % ustawowego składu rady. W statutach gmin określano też inne warunki istnienia klubów radnych, w tym przywileje uchwałodawcze i opiniodawcze, istniał też obowiązek uwzględnienia w składzie komisji rewizyjnej przedstawicieli wszystkich klubów radnych.
Po nowelizacji próg liczbowy uprawniający do utworzenia klubu radnych wynosi z mocy ustawy min. 3 osoby. Nie wszystkim podoba się ten pomysł, w kontekście większych gmin z dużą liczbą radnych próg wydaje się być zbyt niski.
Tym razem klubom radnych poświęcono dużo więcej uwagi. Zostały one wyposażone w nowe możliwości:
- utrzymano obowiązkowe uwzględnienie co najmniej jednego przedstawiciela klubu radnych w składzie komisji rewizyjnej, jak czytamy w art. 18a ust. 2 u.s.g. "w skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady gminy". To według wielu komentatorów wzmacnia pozycję klubów radnych przy ustalaniu składu komisji rewizyjnej.
- powstał obowiązek uwzględnienia przedstawiciela każdego z klubów w składzie komisji skarg, wniosków i petycji. Zgodnie z art. 18b ustawy rada ma rozpatrywać: skargi na działania wójta i gminnych jednostek organizacyjnych, a także wnioski oraz petycje składane przez obywateli. Tryb jej działania nie jest określony w ustawie, trzeba go określić w statucie gminy.
- wcześniej ewentualne przywileje uchwałodawcze klubów radnych regulowały przepisy w statutach gmin, teraz powstał obowiązek wprowadzenia do porządku obrad projektu uchwały zgłoszonej przez przewodniczącego klubu radnych. Na jedną sesję przypadać może nie więcej niż jeden projekt uchwały danego klubu radnych, dodatkowo trzeba go zgłosić co najmniej 7 dni przed rozpoczęciem sesji.
Zwłaszcza ten ostatni przepis w połączeniu z niskim progiem liczebnym niezbędnym do utworzenia klubu radnych budzi wiele wątpliwości. W bardziej liczebnych radach gmin może się przecież okazać, że np. 3-osobowy klub będzie paraliżował prace 30-osobowej rady gminy swoją nadaktywnością. Nie można też wykluczyć, że radni będą te możliwości wykorzystywać w sposób kontrowersyjny, łącząc się w małe kluby w konkretnych, doraźnych celach. Np. żeby blokować działania rady gminy z powodów politycznych czy personalnych. Przyszłość pokaże, czy dzięki nowym przywilejom dla klubów radnych uda się ułatwić drogę mniejszościowym inicjatywom czy skomplikują one w istocie działalność rad gmin.