Prokuratorzy zaskarżyli 469 gminnych uchwał. Dlaczego?
Wpis dodał: Marcin Żyski | Zgłoś błąd lub naruszenie
Chodzi o uchwały dotyczące pobierania od mieszkańców opłat za przyłączenie do gminnych sieci wodociągowych, kanalizacji sanitarnej i kanalizacji ogólnej.
Jak czytamy na stronie Prokuratury Krajowej prokuratorzy z całego kraju podejmują szeroko zakrojone, aktywne działania związane z zaskarżaniem uchwał gmin w tej sprawie, zbadano już 1771 uchwał, z czego aż 469 zostało zaskarżonych. 333 z nich zostało dotąd uwzględnionych.
PK przypomina, że zgodnie z art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązującego na obszarze działania tych organów. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie (art. 84 Konstytucji RP).
Powyższa regulacja oznacza, że jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez wyraźnego upoważnienia ustawowego. Upoważnienie powinno wynikać wprost z przepisów ustawowych i wskazywać organ administracji publicznej właściwy do wydania danego aktu normatywnego.
W sytuacji ujawnienia nieprawidłowości polegających na nakładaniu na mieszkańców obowiązku ponoszenia opłaty przyłączeniowej za możliwość podłączenia budynku do gminnych sieci, prokuratorzy podejmują działania zmierzające do zakwestionowania tych zapisów, jako nie posiadających upoważnienia ustawowego. Poza wspomnianymi wyżej skargami, które kierowane są do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, prokuratorzy w celu wyeliminowania z obrotu prawnego wadliwych uchwał podejmowanych przez gminy, kierują również do właściwych organów wnioski o uchylenie uchwał przewidujących tzw. opłatę przyłączeniową oraz wzywają odpowiednie organy do usunięcia naruszeń prawa.
Dotychczas zostało skierowanych 230 wniosków o uchylenie lub zmianę uchwały, z których 189 zostało uwzględnionych. Ponadto wywiedzionych zostało 5 skarg kasacyjnych i 10 zażaleń.
Stanowisko prokuratury potwierdza orzecznictwo sądów, w tym wyrok WSA w Białymstoku z 2018 roku, w którym sąd stwierdził nieważność uchwały, która nakładała na mieszkańców gminy obowiązek ponoszenia opłat za przyłączanie do urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych tj. partycypacji w kosztach budowy infrastruktury technicznej, w tym: wodociągów, kanalizacji, kolektorów. W 2010 roku WSA w Krakowie stwierdził nieważność uchwały rady gminy ustalającej odpłatność za podłączenie do urządzeń zaopatrzenia w wodę i urządzeń kanalizacyjnych uzasadniając, że jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez upoważnienia ustawowego.
Ponadto Sąd Najwyższy w swojej uchwale z 13 września 2007 wskazał na obowiązek pokrycia kosztów wykonania przyłącza kanalizacyjnego ze środków własnych gminy, podkreślając, że udostępnienie takiego przyłącza nie może być obciążone dodatkowymi kosztami pokrywanymi przez mieszkańców. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 19 czerwca 2008 roku stwierdził natomiast, że niedopuszczalne jest również uzależnianie przyłączenia się do sieci od wcześniejszego zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków. Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oceniły, że obywatele, nawet za swoją zgodą, nie mają obowiązku wybudowania urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych z własnych środków.
Jak czytamy na stronie Prokuratury Krajowej prokuratorzy z całego kraju podejmują szeroko zakrojone, aktywne działania związane z zaskarżaniem uchwał gmin w tej sprawie, zbadano już 1771 uchwał, z czego aż 469 zostało zaskarżonych. 333 z nich zostało dotąd uwzględnionych.
PK przypomina, że zgodnie z art. 94 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej, na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa miejscowego obowiązującego na obszarze działania tych organów. Każdy jest obowiązany do ponoszenia ciężarów i świadczeń publicznych, w tym podatków, określonych w ustawie (art. 84 Konstytucji RP).
Powyższa regulacja oznacza, że jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez wyraźnego upoważnienia ustawowego. Upoważnienie powinno wynikać wprost z przepisów ustawowych i wskazywać organ administracji publicznej właściwy do wydania danego aktu normatywnego.
W sytuacji ujawnienia nieprawidłowości polegających na nakładaniu na mieszkańców obowiązku ponoszenia opłaty przyłączeniowej za możliwość podłączenia budynku do gminnych sieci, prokuratorzy podejmują działania zmierzające do zakwestionowania tych zapisów, jako nie posiadających upoważnienia ustawowego. Poza wspomnianymi wyżej skargami, które kierowane są do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, prokuratorzy w celu wyeliminowania z obrotu prawnego wadliwych uchwał podejmowanych przez gminy, kierują również do właściwych organów wnioski o uchylenie uchwał przewidujących tzw. opłatę przyłączeniową oraz wzywają odpowiednie organy do usunięcia naruszeń prawa.
Dotychczas zostało skierowanych 230 wniosków o uchylenie lub zmianę uchwały, z których 189 zostało uwzględnionych. Ponadto wywiedzionych zostało 5 skarg kasacyjnych i 10 zażaleń.
Stanowisko prokuratury potwierdza orzecznictwo sądów, w tym wyrok WSA w Białymstoku z 2018 roku, w którym sąd stwierdził nieważność uchwały, która nakładała na mieszkańców gminy obowiązek ponoszenia opłat za przyłączanie do urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych tj. partycypacji w kosztach budowy infrastruktury technicznej, w tym: wodociągów, kanalizacji, kolektorów. W 2010 roku WSA w Krakowie stwierdził nieważność uchwały rady gminy ustalającej odpłatność za podłączenie do urządzeń zaopatrzenia w wodę i urządzeń kanalizacyjnych uzasadniając, że jednostronne nakładanie na obywateli jakichkolwiek obowiązków, w tym opłat, nie jest dopuszczalne bez upoważnienia ustawowego.
Ponadto Sąd Najwyższy w swojej uchwale z 13 września 2007 wskazał na obowiązek pokrycia kosztów wykonania przyłącza kanalizacyjnego ze środków własnych gminy, podkreślając, że udostępnienie takiego przyłącza nie może być obciążone dodatkowymi kosztami pokrywanymi przez mieszkańców. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 19 czerwca 2008 roku stwierdził natomiast, że niedopuszczalne jest również uzależnianie przyłączenia się do sieci od wcześniejszego zawarcia umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków. Z kolei Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach oceniły, że obywatele, nawet za swoją zgodą, nie mają obowiązku wybudowania urządzeń wodociągowo-kanalizacyjnych z własnych środków.